منافع اخروی، آمیختهی با همین منافع دنیوی است؛ تأثیر حج در دلها است؛ ایجاد اُنس با خدای متعال؛ تقویت رابطهی با خدای متعال؛ ایجاد اخلاص در عمل؛ پاک کردن دل از هر آنچه با یاد خدا معارض و مخالف است؛ اینها است؛ اینها باید اتّفاق بیفتد. این اعمالی که در حج هست ــ این احرام و این طواف و این نماز و این سعی و این عرفات و این مشعر و این اعمال منی و مانند اینها ــ هر کدام یک بابی است، یک دریچهی روشنگر و منوّرکنندهای است به سوی عالم معنا و عالم غیب که دل شما از این دریچه استفاده میکند. اینجوری باید حج رفت، اینجوری باید حج کرد.